Dagelijkse zorg

Bij de dagelijkse zorg voor patiënten met een urinaire katheter moet er rekening gehouden worden met de volgende punten:
 

Intieme hygiëne:

• Was dagelijks of volgens individuele behoeften met water of eventueel pH-neutrale zeep.

• Bij vrouwen: aanbeveling om dagelijks de schaamstreek met water te reinigen.

• Bij mannen: reinig de meatus en de voorhuid met water en plaats de voorhuid terug om paraphimosis te vermijden.

Behoud van het gesloten systeem:

• De katheter en urinecollector blijven altijd als één geheel gekoppeld en worden samen vervangen. 

• Dit gesloten systeem vermindert het risico op bacteriën of andere micro-organismen in de katheter (en dus de blaas) en verkleint zo de kans op katheter-gerelateerde urineweginfecties.

• De katheter en urinecollector worden niet van elkaar losgekoppeld, maar steeds als geheel vervangen. 

Dit gesloten systeem voorkomt dat bacteriën of andere micro-organismen in de katheter (en dus de blaas) komen, waardoor de kans op katheter-gerelateerde urineweginfecties kleiner wordt. 

Waarborgen van urine-afvloei en voorkomen van reflux: 

Controleer minstens één keer per shift: 

• Of de urine nog goed afvloeit (let op voor knikken in de katheter en zorg dat de urinecollector lager hangt dan het niveau van de blaas)

• Dat de urinecollector niet in contact komt met de grond

• Ledig de urinecollector in een proper opvangrecipiënt  (ook als er weinig urine in de collector aanwezig is)

Blaasspoelingen: 

• Vermijd routinematige blaasspoelingen.

• Indicaties voor blaasspoelingen zijn hematurie, vlokvorming en/of slijmvorming na prostaat- of blaaschirurgie.                                                                    

• Blaasspoelingen zijn niet aangewezen bij verstopping, lekkage of vermoeden van een UWI.

   

Fixatie van de katheter:

• Het vastmaken van de katheter bevordert de urine-afvloei, voorkomt verplaatsing en minimaliseert het risico op  traumatisatie van de urethra.

• Bij vrouwen: bevestig de katheter aan de binnenkant van de dij (losse lus).

• Bij mannen: bevestig de katheter op de dij of, bij bedlegerige mannen, aan de buik is. Regelmatige controle is nodig om druknecrose van de penis te voorkomen.
   

Vervangen van het systeem:

• Een silicone transurethrale verblijfskatheter kan 8-12 weken blijven zitten, een silicone suprapubische verblijfskatheter kan 4-8 weken ter plaatse blijven. Na deze periode moet de katheter vervangen worden.  

• Vervang het volledige systeem bij verstopping, lekkage of vermoeden van een UWI. 

• De eerste wissel(s) van een suprapubische verblijfskatheter moet door een arts worden uitgevoerd tot voldoende fistelvorming aanwezig is. 

Gebruik van nachtzak:

• Een nachtzak wordt altijd aan een dagzak gekoppeld om het gesloten systeem te behouden.

• Gebruik minstens wekelijks een nieuwe nachtzak. Spoel de nachtzak door zodra deze losgekoppeld wordt van de dagzak en bewaar de nachtzak op een droge plaats. Ontsmet het aanzetstuk met een alcoholische oplossing (>70%) voordat de nachtzak opnieuw aan de dagzak wordt gekoppeld. Gebruik een nieuwe nachtzak bij zichtbare bevuiling. Bewaar het dopje van de nachtzak in een proper, afgesloten recipiënt.
   

Bewaken van de verblijfsduur van de katheter:

• De duur van het katheteriseren moet bij alle personen tot het minimum worden beperkt. 

• De indicatie voor het behouden van de katheter wordt dagelijks geëvalueerd en genoteerd in het verpleegkundig en/of medisch dossier. 

   

Baden, douchen en zwemmen:

• Patiënten met een suprapubische sonde mogen douchen, baden en (revalidatie-)zwemmen, mits de insteekplaats van de katheter goed wordt afgedekt.

• Patiënten met een urethrale verblijfskatheter mogen douchen, maar baden en revalidatiezwemmen zijn niet toegestaan.

Verwijderen van een urinaire verblijfskatheter:

• Het is niet nodig om de blaas vooraf te trainen door de katheter af te klemmen.

• Ontsmet de handen voor het klaarleggen van het nodige materiaal.

• Draag steeds handschoenen bij het verwijderen van de verblijfskatheter.

• Maak de ballon leeg met een spuit van 10 ml door de ballon zelf leeg te laten lopen. Niet aspireren!

• Verwijder de urinaire katheter in één vloeiende beweging.

• Verwijder de urinaire katheter bij voorkeur in de voormiddag, zodat de patiënt goed opgevolgd kan worden. 

• Ontsmet de handen na het verwijderen van de handschoenen.

• Volg de spontane mictie van de patiënt op.