Tuberculose (TBC)

Tuberculose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de tuberkelbacterie, ook wel de bacil van Koch genoemd. De meest voorkomende vorm van tuberculose is longtuberculose, die verantwoordelijk is voor 80% van de gevallen. 

Longtuberculose kan besmettelijk zijn, wat we ‘open tuberculose’ noemen. Hierbij kan de bacterie zich vanuit de longen in de lucht verspreiden, bijvoorbeeld door hoesten.   

De bacterie kan ook andere organen aantasten, zoals de nieren, beenderen, hersenen en klieren. In deze gevallen is TBC niet besmettelijk en spreken we van ‘gesloten tuberculose’, omdat in deze gevallen de bacterie niet buiten het lichaam kan verspreiden.   

Symptomen  

Bij actieve longtuberculose kunnen de volgende symptomen optreden:

• Aanhoudende hoest, vaak met slijm of bloed
• Pijn op de borstkas en kortademigheid
• Verminderde eetlust en gewichtsverlies
• (Hoge) koorts en nachtelijk zweten
• Vermoeidheid

De klachten hoeven niet allemaal tegelijk op te treden. Het is zelfs mogelijk dat je tuberculose hebt zonder klachten te vertonen.

Verspreiding  

Tuberculose verspreidt zich bijna uitsluitend via de lucht. Een persoon met besmettelijke longtuberculose kan bij het hoesten, praten of niezen de bacteriën in de lucht brengen. Mensen in de buurt kunnen deze bacteriën inademen en hierdoor besmet raken. De bacteriën worden niet overgedragen via aanrakingen, gebruik van hetzelfde glas, bord of hetzelfde toilet.

De infectie kan vanzelf genezen. Slechts 10% van de geïnfecteerde personen zullen effectief ziek worden. 

Er bestaat een vaccin tegen tuberculose, het BCG-vaccin, maar in België wordt het alleen in specifieke gevallen aanbevolen. Het vaccin is niet opgenomen in het vaccinatieschema, biedt geen volledige bescherming tegen besmetting en heeft slechts een beperkte effectiviteit bij volwassenen. Het wordt enkel aanbevolen voor kinderen onder de 5 jaar, meestal voor kinderen die naar landen reizen waar tuberculose veel voorkomt. 

Daarnaast is het BCG-vaccin momenteel niet beschikbaar in België, maar met een voorschrift op naam en een artsenverklaring kan het geïmporteerd worden vanuit het buitenland. 

Reisvaccinatie

Voor de meeste reizigers wordt er geen BCG-vaccinatie aanbevolen maar er zijn wel landen waar het risico op tuberculose hoger is. Voor meer informatie kun je terecht op www.wanda.be. 

Tuberculose is in België goed te behandelen met een combinatie van de juiste antibiotica. De standaardbehandeling duurt over het algemeen minstens 6 maanden en bestaat uit een combinatie van  verschillende antibiotica. 

Enkele voorzorgsmaatregelen helpen om de verspreiding van tuberculose te beperken:

• Een goede hoesthygiëne helpt besmetting te voorkomen: gebruik altijd een papieren zakdoek bij hoesten en gooi deze direct weg. Was daarna je handen.  
• Als je een actieve, besmettelijke tuberculose hebt, moet je in (thuis)isolatie.
• Volg de behandeling strikt om de kans op besmetting van anderen te verminderen.
• Zorg voor een goede ventilatie en verlichting. Het openen van de ramen zorgt ervoor dat bacteriën wegwaaien en het binnenlaten van zonlicht doodt de bacterie in enkele uren.

Samenvatting

Verwekker: Bacterie van het Mycobacterium tuberculosis complex
Incubatieperiode: 8 weken tot levenslang
Besmettingsweg: Aerogeen
Besmettelijke periode: Begin van de hoestklachten voor sputum auramine-positieve longtuberculosepatiënten (initieel tot een periode van maximaal 3 maanden) en 1 maand voor kweekpositieve longtuberculosepatiënten met negatieve sputa
Symptomen: Primaire infectie verloopt symptoomloos. Primotuberculose kan lange tijd zonder symptomen gepaard gaan. Algemene verschijnselen (koorts, moeheid, vermagering, subfebriele temperatuur en nachtzweten) en/of symptomen veroorzaakt door de lokalisatie (zoals langdurig hoesten, al of niet met bloedbijmenging). Geldt ook voor postprimaire vormen, uitgezonderd duidelijke locaties
Waarom melden: Bron- en contactopsporing.

Richtlijnen

• Richtlijn tuberculose pdf bestand161.8kb
• Korte richtlijn tuberculosepdf bestand336.0kb

Criteria

Gevalsdefinitie

Nuttige documenten

• Nationaal Referentie Centrum (NRC)
• Informatiedatabank VRGT
• Folder besmet met tuberculose pdf bestand696.3kb
• Folder tuberculinehuidtestpdf bestand1.0mb
• Folder tuberculosepdf bestand1.0mb

Cijfers meldingsplichtige infectieziekten

Cijfers over meldingsplichtige infectieziekten

Een meldingsplichtige infectieziekte aangeven