Materiaalkeuze

Katheters zijn verkrijgbaar in verschillende materialen. Bij de keuze van een katheter moet rekening worden gehouden met factoren zoals gebruiksgemak, bio-compatibiliteit, mogelijke allergieën (bijvoorbeeld latexallergie), neiging tot korstvorming en vorming van biofilm en het comfort van de patiënt.  

Hoewel urethrale katheters in de eerste plaats gebruikt worden voor het draineren van urine, kunnen ze eventueel ook worden ingezet voor continue temperatuurmeting of intra-abdominale drukmeting. 

Verblijfskatheters bestaan ook met 2 of 3 lumina en bestaan uit latex, siliconen of polyvinylchloride PVC, al dan niet met een coating. Sommige fabrikanten produceren milieuvriendelijke katheters op basis van polymeren, zonder phtalaten en pvc. Pvc bevat chloor en weekmakers die slecht zijn voor het milieu (HGR, EAUN, 2024)

Latexkatheters 

In zorginstellingen wordt het gebruik van latex zoveel mogelijk vermeden vanwege het risico op - mogelijk ernstige – allergische reacties. Latex, dat gemaakt is van een natuurlijk rubber, is een flexibel materiaal, maar heeft enkele nadelen. Het gebruik van latexkatheters wordt beperkt tot kortdurende verblijfskatheters (<7 dagen) en wordt waar mogelijk vermeden om de volgende redenen: 

• Mogelijke ernstige allergische reacties

• Irritatie van de slijmvliezen, 

• Korstvorming

• Kans op urethravernauwing of overgevoeligheid (EAUN, 2024). 

Siliconenkatheters

Siliconen katheters (100% siliconen) zijn hypoallergeen en zeer zacht voor het slijmvlies. Ze hebben een groter lumen dan latexkatheters. Bij een ongecoate katheter is het lumen ook iets groter dan bij gecoate katheters. Siliconen katheters veroorzaken minder slijmvliesirritatie, minder korstvorming en beschadiging, verstoppen minder snel, waardoor men ze langer ter plaatse kunnen blijven. (HGR)

Latexkatheters met siliconencoating

Latex katheters met siliconecoating kunnen gebruikt worden voor eenmalige katheterisatie of voor een verblijfskatheter met korte verblijfsduur (<7 dagen). Silicone vereenvoudigt het inbrengen en helpt beschadiging van de binnenwand van de urethra te voorkomen. Deze katheters zijn ook niet geschikt voor patiënten met latexallergie (EAUN, 2024). 

Katheters met nitrofurazonecoating

Sommige katheters zijn gecoat met nitrofurazone, een bactericide stof die als lokaal antibioticum wordt gebruikt. Deze antibiotisch geïmpregneerde katheters kunnen asymptomatische bacteriurie tijdens de eerste week verminderen. Echter, volgens Tenke (2008) is er geen bewijs dat met antibiotica geïmpregneerde katheters het risico op symptomatische urineweginfecties verminderen. Daarom worden ze niet aanbevolen. Toxiciteit en/of antibioticaresistentie bij het gebruik van antimicrobiële katheters is niet bekend (EAUN, 2024).  

Latex vs. silicone 
In een Cochrane-review van 2007 en 2014 werd onvoldoende bewijs gevonden om het beste type verblijfskatheter voor langdurige blaasdrainage bij volwassenen te bepalen.

Siliconen katheters verdienen echter de voorkeur omdat:

• Ze het risico op korstvorming bij langdurig gekatheteriseerde patiënten verminderen.

• Ze het risico op een allergische reactie op latex katheters vermijden.

• Ze vereenvoudigen het inbrengen en helpen beschadiging van de binnenwand van de urethra te voorkomen.

Latexkatheters met een siliconencoating kunnen gebruikt worden voor eenmalige katheterisatie of voor een verblijfskatheterisatie van langere duur (minder dan 7 dagen). Opgelet: Deze katheters zijn ook niet geschikt voor patiënten met latexallergie (EAUN 2024).

Katheters met een glijdende coating bieden geen meerwaarde ten opzichte van standaard katheters zonder glijdende coating wat betreft de preventie van urineweginfecties.

Bij katheters die niet volledig uit siliconen bestaan, wordt de ballon gevuld met steriel water.

De ballon van een siliconen katheter kan na verloop van tijd vloeistof verliezen en wordt daarom best gevuld met een glycerine-oplossing (10 % glycerine en 90 % steriel water).

Latex

Siliconen

Nelaton vs. Tiemann 
Een vaak gebruikte kathetertip is de Nelaton diegeschikt is voor zowel vrouwen als mannen. Bij mannen kan het soms moeilijk zijn om de katheter in te brengen. In dat geval kan een Tiemann aanbevolen worden. Deze heeft een stevigere structuur en een speciaal gevormde tip, wat het inbrengen gemakkelijker maakt.

Diameter katheter

• Voor kleine kinderen worden katheters van charrière (Ch) 6 tot 10 gebruikt. Voor kinderen vanaf 12 jaar is Ch 10 geschikt.

• Bij heldere urine, geen bezinksel, gruis of hematurie volstaan katheters van Ch 12 tot  Ch 14. In de praktijk blijkt Ch 16 gemakkelijker in te brengen met minder risico op traumatisatie.

• Bij licht troebele urine, lichte hematurie met of zonder stolsels, geen of weinig gruis of bezinksel is een katheter van tenminste Ch 16 aanbevolen.

• Bij matig tot veel gruis of bezinksel en bij hematurie met middelgrote stolsels wordt Ch 18 aanbevolen.

• Bij ernstige hematurie, waarbij spoelen noodzakelijk is, gebruikt men katheters van Ch 20 tot Ch 24. 

• Beenzak: volume tussen 300 en 800 ml)

• Urinecollector met urinemeter voor nauwkeurige monitoring van de diurese

• Urinecollector met groter volume (4 liter) wordt gebruikt bij katheters voor blaasspoeling

 _{Bron: EAUN: ifgs. 17 and 18 Examples of urinary bags (Photo courtesy of P. Wenig)}