Decreet van 5 april 2019 betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijke gezondheidsaanbod

Op 5 april 2019 werd het decreet betreffende de organisatie en ondersteuning van het geestelijke gezondheidsaanbod (decreet GG) goedgekeurd.  Dit decreet biedt het kader om een grondige hervorming van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) mogelijk te maken en dit in afstemming met de andere overheden. 

Deze hervorming is noodzakelijk om vanuit Vlaanderen de evolutie in de maatschappelijke noden te kunnen beantwoorden, zoals de vergrijzing van de bevolking, meer participatief gezondheidsbeleid met zorggebruikers en zijn context, stijgend aantal psychische zorgnoden en toenemende complexiteit, een schaarse arbeidsmarkt aan gezondheidspersoneel, etc.   

Het decreet regelt de organisatie en ondersteuning van het geestelijke gezondheidsaanbod en heeft als doel in samenwerking met de gebruiker, de bevolking en de professional als gelijkwaardige partners, de geestelijke gezondheid te waarborgen en kwaliteitsvolle zorg in alle sectoren te garanderen. 

Om ervoor te zorgen dat verschillende zorgactoren, informele hulpverleners en vrijwilligers geïntegreerd kunnen samenwerken, spreekt dit decreet van 7 verschillende functies (ook wel kernopdrachten genoemd). Het aanbod dat tegemoetkomt aan deze zorgnoden wordt niet enkel 1 op 1 (individu-gericht), maar ook populatiegericht aangeboden. Populatiegericht onderzoek toont aan dat voldoende investeren in het geestelijke gezondheidsaanbod t.a.v. bepaalde doelgroepen die meer kwetsbaar zijn of op bepaalde sleutelmomenten, de geestelijke gezondheid helpt waarborgen.   

Functies (of kernopdrachten) kunnen lokaal of eerder regionaal worden georganiseerd, afgestemd op de zorgbehoeften, met subsidiariteit als belangrijk uitgangspunt. Basis geestelijke gezondheidszorg –en ondersteuning moet bijvoorbeeld dicht bij de zorggebruikers en zijn context makkelijk toegankelijk zijn. Gespecialiseerde zorg is minder frequent noodzakelijk en kan dus op een grotere schaalgrootte aanwezig zijn. Het decreet noemt dit zorgniveaus en onderscheidt er 5. Ze gaan van zelfzorg tot supra-regionale gespecialiseerde zorg.  

Vlaanderen draagt sinds de 6de staatshervorming verantwoordelijkheid voor een belangrijk deel van het zorg –en ondersteuningsaanbod. Dit gaat van de organisatie van eerstelijnszorg (i.c. zorgraden, etc.) tot gespecialiseerde zorg en (psychosociale-)revalidatie. Om deze hervorming te kunnen realiseren werkt(e) Vlaanderen aan enkele uitvoeringsbesluiten. Deze hebben vooral tot doel dat sectoren kunnen en willen samenwerken op en tussen verschillende zorgniveaus, in de uitvoering van de functies (of kernopdrachten). Regelgeving of financiering staat dit nu soms in de weg.  

De Geestelijke Gezondheidsnetwerken hebben een cruciale rol in het organiseren van dit toekomstige landschap. Zij kunnen de regionale zorgnoden en het zorgaanbod maximaal op elkaar afstemmen, om zo de behandelingskloof naar onvervulde zorgnoden enerzijds en overbehandeling anderzijds te helpen bewaken. Om daarin doelgericht te kunnen werken, zijn datagericht werken en ondersteunende digitale tools voor Vlaanderen cruciaal.  

Daarom wil Vlaanderen ervoor zorgen dat voorzieningen en GG-netwerken sneller eenvormige en betrouwbare data ter beschikking hebben, zowel wat betreft de zorggebruiker, als het zorgaanbod. Zo kan het Departement Zorg ook op beleidsniveau behoeften en aanbod efficiënter en doelstellingsgericht op elkaar afstemmen.   

Er zijn al enkele belangrijke stappen gezet in de uitvoering van het decreet. De komende jaren volgen er nog verschillende stappen. 

Onderstaande twee uitvoeringsbesluiten leggen de eerste stenen van deze hervorming: 

• Het BVR betreffende het organiseren, programmeren en erkennen van de geestelijke gezondheidsnetwerken en het comité geestelijke gezondheidsnetwerken 
• Het BVR betreffende de organisatie en de ondersteuning van het geestelijke gezondheidsaanbod wat betreft de Centra voor Ambulante revalidatie en de Centra voor geestelijke gezondheidszorg  

Bij de uitvoering van het decreet worden desgevallend betrokken sectoren en/of andere bevoegde overheden betrokken.