Inspectie in centra voor geestelijke gezondheidszorg

Een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) biedt medisch-psychiatrische en psychotherapeutische hulpverlening aan mensen met ernstige psychische problemen. Elk CGG heeft een aparte werking voor kinderen en jongeren, volwassenen, en ouderen. Een CGG is georganiseerd op verschillende vestigingsplaatsen en bestaat uit een aantal teams. Elk team wordt gevormd door zorgverleners uit meerdere disciplines: psychologen, maatschappelijk werkers en psychiaters.

De hulpverlening in een CGG vindt plaats tijdens consultaties. Er is geen opname of verblijf.

Zorginspectie focust op de aspecten die verband houden met de kwaliteit van de geboden zorg. De erkenningsvoorwaarden waaraan de centra voor geestelijke gezondheidszorg moeten voldoen en die door Zorginspectie worden getoetst, zijn te vinden op de website van het Departement Zorg.

Zorginspectie is niet bevoegd om (de kwaliteit van) het individuele medische en therapeutische handelen te beoordelen. De focus van Zorginspectie ligt op de organisatie van de zorg en de maatregelen die de voorziening en haar medewerkers nemen om de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van de zorggebruikers zo goed mogelijk te garanderen.

Zorginspectie wil de dagelijkse zorgpraktijk in een centrum voor geestelijke gezondheidszorg nagaan. Bij haar inspecties in centra voor geestelijke gezondheidszorg hanteert Zorginspectie verschillende methodieken zoals:

• observaties
• inzage in documenten
• bevraging van medewerkers en/of verantwoordelijken
• bevraging met zorggebruikers en/of familieleden

Dossierinzage vormt een essentieel deel van de inspectiemethodiek, omdat we heel wat onderwerpen alleen op die manier kunnen objectiveren. Uit respect voor de bescherming van de privacy van de zorggebruiker engageert Zorginspectie zich uitdrukkelijk om zorgvuldig om te gaan met het controleren van gegevens in dossiers van zorggebruikers.

Inspectie met focus op de inhoudelijke werking

In 2017-2018 vond een inspectieronde plaats die focuste op vanzelfsprekende aspecten van een goede hedendaagse zorgpraktijk in centra voor geestelijke gezondheidszorg: behandelplan, multidisciplinaire werking, uitkomstenmonitoring, suïcidepreventiebeleid.

In 2023 koos Zorginspectie ervoor om via een nieuwe inspectieronde in de centra voor geestelijke gezondheidszorg ter plaatse vast te stellen hoe de situatie na 5 jaar is geëvolueerd. Omdat het thema suïcidepreventie via een thematische inspectieronde in alle CGG’s werd geïnspecteerd, viel dat onderwerp weg uit de scope van de inspectieronde 2023.
 

Financieel toezicht

In 2017 vond een financiële inspectieronde plaats bij de centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGGs). Die inspecties waren gericht op de financiële rapportering van de CGG’s, de besteding van de overheidsmiddelen en de financiële gezondheid.

Thematische inspectie

Tijdens een thematische inspectie inspecteren we een specifiek thema, ofwel binnen een welbepaalde sector, ofwel sectoroverschrijdend. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep, maatschappelijke relevantie…

Afhankelijk van de concrete inhoud van de inspectie is de inspecteur of het inspectieteam een halve of een volledige dag ter plaatse.

Hieronder vindt u een overzicht van de thematische inspecties in centra voor geestelijke gezondheidszorg:

• suïcidepreventie (2021-2023)

Klachtinspecties

Klachten over centra voor geestelijke gezondheidszorg kunnen worden gemeld bij de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg. Als het aangewezen is, kan Zorginspectie een inspectie ter plaatse uitvoeren.

Meer algemene informatie over inspecteren vindt u op de pagina van Zorginspectie.

Het inspectieverslag van een centrum voor geestelijke gezondheidszorg bevat de vaststellingen van de inspecteur. Het verslag heeft volgende doelen:

• Vaststellingen schriftelijk weergeven 
  Het verslag beschrijft de vaststellingen van de inspecteur. Bijvoorbeeld: voldoet de voorziening aan de geïnspecteerde regelgeving?
• De voorziening informeren 
  Het inspectieverslag informeert de voorziening en de inrichtende macht schriftelijk over de vaststellingen van Zorginspectie.
• Rapporteren aan de inhoudelijke bevoegde entiteit: afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg
• Burgers informeren
  De definitieve inspectieverslagen worden gepubliceerd via de CoBRHA Viewer.
• Knelpunten signaleren 
  Inspecties leggen tekortkomingen, leemten en/of gebreken in de regelgeving bloot. Door die te signaleren kunnen de entiteiten van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin verbeteracties ondernemen.

Zorginspectie moedigt voorzieningen aan om open te communiceren over haar vaststellingen. Voor alle vragen over de inspecties kunt u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be

Na een inspectiebezoek in een centrum voor geestelijke gezondheidszorg ontvangen de voorziening en de inrichtende macht het ontwerpverslag met de vaststellingen van de inspectie.

• Reactiemogelijkheid 
  De voorziening krijgt 14 kalenderdagen de tijd om schriftelijk te reageren. Het inspectieverslag wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde de kans heeft gehad om te reageren op eventuele onjuistheden die in het verslag zijn opgenomen. Denk aan feitelijke vergissingen, onduidelijk omschreven vaststellingen of foutieve contactgegevens.
• Beslissing door de inspecteur 
  De inspecteur beoordeelt de reactie en beslist of het ontwerpverslag al dan niet wordt aangepast. Als er geen reactie wordt ingediend of als de reactie niet tot wijzigingen leidt, wordt het ontwerpverslag automatisch het definitieve verslag.
• De bevoegde entiteit informeren 
  Na elke inspectie deelt Zorginspectie haar vaststellingen en eventuele reacties met de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg. Die entiteit volgt de vaststellingen uit het inspectieverslag op en beslist of er gevolgen zijn voor de verdere erkenning, vergunning of toekenning van subsidies. Het feit dat de inspectie en handhaving gescheiden zijn, noemen we functiescheiding.

• Ondersteuning van het beleid
  Zorginspectie rapporteert niet alleen over individuele voorzieningen, maar neemt ook de taak op zich om, op basis van de inspectievaststellingen, een beeld te schetsen van een sector of een bepaalde problematiek.
• Informatie voor de burger 
  Zorginspectie wil de burger informeren over haar vaststellingen bij inspecties in Vlaamse zorgvoorzieningen. Op die manier levert Zorginspectie een bijdrage aan transparantie over de kwaliteit van de zorg in die voorzieningen.

Hieronder vindt u de overzichtsrapporten over de centra voor geestelijke gezondheidszorg.

• financiële inspectieronde (2008-2012)
• inhoudelijke inspectieronde (2017-2018)
• inhoudelijke inspectieronde (2023)
• thematische inspectieronde suïcidepreventie (2021-2023)