Over ziekenhuizen

Alleen voorzieningen die door de overheid erkend zijn, mogen zichzelf ‘ziekenhuis’ noemen. Ze moeten voldoen aan normen die wettelijk vastgelegd zijn en die de overheid controleert.

Privéklinieken zijn particuliere instellingen en worden niet erkend door de overheid. In tegenstelling tot een ziekenhuis zijn ze meestal gericht op één specialisme, bijvoorbeeld huidziekten, oogzorg of esthetische chirurgie.

Het Departement Zorg erkent de algemene ziekenhuizen, universitaire ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen en revalidatieziekenhuizen in Vlaanderen en 1 universitair ziekenhuis en 1 psychiatrisch ziekenhuis in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Algemene ziekenhuizen

In een algemeen ziekenhuis kunt u terecht voor specialistische onderzoeken en behandelingen. Er zijn verschillende diensten, zoals een spoedgevallendienst en een radiologiedienst, en verpleegafdelingen. Het doel is om patiënten zo kort mogelijk in het ziekenhuis te houden. Meer en meer behandelingen, ook operaties, kunnen met een opname in een dagziekenhuis, zonder een overnachting dus.

Universitaire ziekenhuizen

Een universitair ziekenhuis biedt dezelfde zorg als een algemeen ziekenhuis maar vangt ook patiënten op die meer ingewikkelde en zeldzame behandelingen nodig hebben. Universitaire ziekenhuizen doen ook wetenschappelijk onderzoek, leiden zorgverleners op en ontwikkelen nieuwe medische behandelingen en technologieën. Een universitair ziekenhuis is verbonden aan een universiteit met een faculteit geneeskunde.

Psychiatrische ziekenhuizen

Een psychiatrisch ziekenhuis biedt intensieve behandeling en ondersteuning aan personen met ernstige psychische aandoeningen. Psychiatrische ziekenhuizen zijn een schakel in het aanbod geestelijke gezondheidszorg. Er wordt intramurale zorg geboden (waarbij iemand voltijds wordt opgenomen en dus ook 's nachts in de kliniek verblijft) en vaak ook dag- en of nachtbehandeling, poliklinische behandeling en crisisopname.

Revalidatieziekenhuizen

Een revalidatieziekenhuis is een (kleiner) ziekenhuis dat specialistische herstelzorg aanbiedt, soms in combinatie met specifieke zorg voor ouderen (geriatrie). Deze ziekenhuizen bieden herstel na een operatie of ongeval, of leren patiënten zelfstandiger te leven met een ziekte, beperking of aangeboren aandoening.

Raadpleeg hier de adressen en contactgegevens van de revalidatieziekenhuizen.pdf bestand105.2kb

De zorgopdrachten van een ziekenhuis zijn georganiseerd in diensten, functies en zorgprogramma’s. Deze moeten erkend zijn en voldoen aan specifieke normen zoals een minimum aantal bedden, een bepaald activiteitenniveau, infrastructuur, een vereist aantal artsen-specialisten en andere zorgverleners.

Diensten 

Diensten groeperen activiteiten die aan een specifieke plaats in het ziekenhuis verbonden zijn.

• Hospitalisatiediensten: dit zijn de verschillende verpleegafdelingen waar patiënten verblijven volgens hun diagnose of behandeling. Elke dienst heeft een kenletter. Zo verwijst de kenletter ‘C’ naar de afdeling voor patiënten die een operatie (chirurgie) krijgen.  
• Medische diensten: afdelingen met gespecialiseerde expertise zoals een transplantatiecentrum of een brandwondencentrum.
• Medisch-technische diensten: dit zijn diensten die gebruikmaken van speciale apparatuur zoals medische beeldvorming (radiografie, echografie, CT, MRI), radiotherapie, nierdialysecentrum.

Functies

Functies zijn ziekenhuisactiviteiten die beschikbaar zijn voor alle diensten in het ziekenhuis. Voorbeelden van functies zijn intensieve zorg, palliatieve zorg, ziekenhuisapotheek, ombudsfunctie (patiëntenbemiddeling), etc.

Zorgprogramma’s

Een zorgprogramma is een pakket van zorg om mensen met een bepaalde zorgnood op het juiste moment de gepaste zorg te verlenen. 

Zorgprogramma’s combineren diensten en functies. Zorgverleners van verschillende specialismen werken samen binnen het ziekenhuis, maar ook over de grenzen van het ziekenhuis heen, bv. nazorg in de thuissituatie. Door verschillende onderdelen van de zorg op elkaar af te stemmen, krijgt de patiënt gemakkelijker de kwaliteitsvolle zorg die hij nodig heeft. 

Zo zijn er bijvoorbeeld zorgprogramma's voor cardiale pathologie (hartaandoeningen), oncologie (kanker) of beroertezorg, een zorgprogramma voor kinderen of voor de geriatrische patiënt.

Elk algemeen en universitair ziekenhuis in Vlaanderen moet deel uitmaken van een zogenoemd locoregionaal klinisch ziekenhuisnetwerk.

Wat zijn ziekenhuisnetwerken?

Een ziekenhuisnetwerk is een verplichte samenwerking tussen verschillende ziekenhuizen in een bepaald zorggebied. Dit moet helpen om een volledig, kwaliteitsvol en toegankelijk zorgaanbod te blijven verzekeren.

De ziekenhuizen van een netwerk stemmen samen hun zorgaanbod af op de zorgnoden in hun regio. Ze betrekken daar ook de andere zorg- en welzijnspartners in hun regio bij zoals de huisartsen, de thuiszorg, woonzorgcentra, de geestelijke gezondheidszorg, etc.

Ze moeten, elk in hun gebied, hun basiszorgopdrachten aanvullend en doordacht aanbieden. Het gaat om de diensten, functies en zorgprogramma’s die de overheid als ‘locoregionaal’ heeft bestempeld.

Ze stemmen in hun netwerk af met wie ze samenwerken voor ‘supraregionale zorgopdrachten’. Dat gaat over zeer specifieke of zeer gespecialiseerde zorg zoals long- en harttransplantaties, zeldzame ziektes of intensieve zorg voor te vroeg geboren of zieke pasgeboren kindjes. Deze zorgopdrachten mogen niet in elk ziekenhuis of ziekenhuisnetwerk aangeboden worden, enkel in zogenaamde referentiecentra.

Waarom zijn de ziekenhuisnetwerken belangrijk?

• Meer efficiëntie: de overheid wil dat ziekenhuizen hun basiszorg zo dicht mogelijk bij huis organiseren en de gespecialiseerde zorg waar mogelijk concentreren in 1 of enkele ziekenhuizen van hun netwerk.
• Betere kwaliteit: door taken te verdelen, kunnen ziekenhuizen meer ervaring en deskundigheid opbouwen en betere zorg leveren.
• Minder kosten: netwerken kunnen helpen om middelen en mensen efficiënter in te zetten, het hoogtechnologisch zorgaanbod te beperken, investeringen en medewerkers te delen en zo kosten te beheersen. Dat is nodig om de gezondheidzorg betaalbaar te houden.

De Vlaamse Gemeenschap is sinds 2014 bevoegd voor de planning, de erkenning, de subsidiëring van infrastructuur, het toezicht op en de handhaving in ziekenhuizen op haar grondgebied. Dit is een gevolg van de zesde staathervorming.

Voor deze aspecten van het ziekenhuisbeleid kan de Vlaamse overheid, binnen haar bevoegdheden, bestaande federale wetgeving aanpassen en zelf nieuwe wetgeving maken.