Toegankelijkheid van lokale sociale hulp- en dienstverlening verhogen en onderbescherming aanpakken

Burgers kunnen met een veelheid aan vragen zitten. Het betreft hier vooral vragen over waar ze het best terecht kunnen voor hulp- en dienstverlening en dit zowel materieel, psychosociaal, juridisch of meer zorg gerelateerd. Soms zijn die vragen acuut, dikwijls chronisch. Daarnaast worden hulp- en dienstverleningsorganisaties geconfronteerd met complexe vragen van zeer kwetsbare doelgroepen, die men vaak niet alleen kan oplossen en waardoor samenwerking tussen deze partners zich opdringt.

Het decreet betreffende het lokaal sociaal beleid stelt in hoofdstuk 3 dan ook een toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening voorop, evenals het aanpakken van onderbescherming. In het besluit van de Vlaamse Regering van 30 november 2018 betreffende het lokaal sociaal beleid worden de functies en de werkingsprincipes van het geïntegreerd breed onthaal nader bepaald. 

Het is de bedoeling om de toegankelijkheid van de hulp te verhogen door de krachten te bundelen, zodat iedereen, en in het bijzonder de meest kwetsbaren (ouderen, zieken, personen met een handicap, personen in armoede), snel en binnen een aanvaardbare afstand, de weg vinden naar hulp. Een toegankelijk onthaal is bekend en bijgevolg snel herkenbaar, zichtbaar en pro-actief voor de burger.

1. Een Sociaal Huis uitbouwen

   Een Sociaal Huis is minstens een herkenbaar lokaal aanspreekpunt voor lokale hulp- en dienstverlening, zowel voor burgers als voor externe aanbieders van sociale hulp- en dienstverlening.

2. De functies en werkingsprincipes van een samenwerkingsverband geïntegreerd breed onthaal realiseren

   Het GBO is een samenwerkingsverband tussen minimaal het OCMW, het centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW) en de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen (DMW). 
   Deze samenwerking is gericht op twee belangrijke doelstellingen:

   • het realiseren van een toegankelijke sociale hulp- en dienstverlening
   • het tegengaan van onderbescherming

   Hoofstuk 4 legt in artikels 10 en 11 de minimale functies en de werkingsprincipes van deze samenwerkingsverbanden vast. Zo moet een samenwerkingsverband GBO minstens objectieve en volledige info over het aanbod aan hulp- en dienstverlening verstrekken, rechten verkennen en realiseren, hulpvragen herkennen en met respect voor de keuzevrijheid van de cliënt naar de gepaste hulp- en dienstverlening doorverwijzen.
   We verwachten daarnaast dat dit samenwerkingsverband GBO ervoor zorgt dat iedereen, en in het bijzonder de meest kwetsbaren, snel en binnen een aanvaardbare afstand de weg vindt naar hulp. Dat betekent dat het samenwerkingsverband bekend, herkenbaar en zichtbaar is voor de burger, dat men generalistisch werkt met specialisaties binnen handgebied, dat men outreachend werkt naar kwetsbare groepen, dat men zorgt voor continuïteit in de hulpverlening en dat men participatief en krachtgericht werkt. 

3. Zorgzame buurten 

   Een informeel netwerk in de buurt of wijk is de beste preventie van sociale uitsluiting. Door in te zetten op zorgzame buurten zet u als lokaal bestuur in op integrale zorg in de buurt, met het oog op die betere levenskwaliteit van elke inwoner. Het is een visie met focus op het verbinden van mensen via ontmoeting en het kleine helpen, het verbinden van professionals in de buurt met het oog op een betere samenwerking en betere dienstverlening en het verbinden van informele en formele zorg. 
   
   Een zorgzame buurt wordt ontwikkeld door een netwerk van buurtbewoners, handelaars, verenigingen en (professionele) partners in welzijn, gezondheid, huisvesting, onderwijs, werk, enz. 
   
   Het lokaal bestuur is een onmisbare partner in dit netwerk en kan ook een regierol opnemen. De rol die een lokaal bestuur hierin kan opnemen, stoelt op het referentiekader met de acht bouwstenen van een zorgzame buurt en bestaat onder meer uit:

   • Het opstellen van een kwantitatieve en kwalitatieve buurtanalyse, samen met het netwerk en de buurtbewoners op basis waarvan in elke buurt de prioriteiten kunnen bepaald worden door de buurtbewoners en het netwerk van partners.
   • Het samenbrengen en verbinden van lokale actoren welzijn en gezondheid én actoren uit andere beleidsdomeinen om te komen tot een complementair aanbod aan lokale sociale hulp- en dienstverlening dat maximaal is afgestemd op de lokale behoeften, evenals dat aanbod bekendmaken ten aanzien van lokale actoren en de bevolking. Het bestaande aanbod en de bestaande dienstverlening versterken en verbinden is hierbij het uitgangspunt. Het stimuleren van participatie en inclusie van bewoners door in te zetten op krachten en talenten, met speciale aandacht voor diversiteit en voor de meest kwetsbaren.

Voorts kan een lokaal bestuur ook als actor de ontwikkeling van zorgzame buurten ondersteunen via outreachend werken om zo haar dienstverlening dichter bij de burger te brengen, door de openbare ruimte in te richten zodat deze ontmoeting stimuleert en faciliteert, door ontmoetingsruimtes ter beschikking te stellen, enz.

We sluiten een overeenkomst af met VVSG om ondersteuning aan te bieden aan de lokale besturen bij de uitvoering van uw lokaal sociaal beleid. VVSG organiseert in dit kader vormingen en reikt methodieken en instrumenten aan. 
Daarnaast kunt u met vragen ook terecht bij de regionale beleidsmedewerkers Lokaal Sociaal Beleid van het Departement Zorg voor specifieke informatie, ondersteuning of oriëntatie naar de gepaste diensten. 

Alle informatie over Geïntegreerd Breed Onthaal is te vinden via deze webpagina’s.

Hier vindt u meer informatie over zorgzame buurten.

De lokale besturen maken werk van een maximale toegankelijkheid van de lokale sociale hulp- en dienstverlening en besteden daarbij bijzondere aandacht aan onderbescherming: WVG200

• een Sociaal Huis uitbouwen: WVG200/1
• een samenwerkingsverband geïntegreerd breed onthaal realiseren: WVG200/2
• werken aan buurtgerichte dienstverlening in zorgzame buurten: WVG200/3