Schuldbemiddeling

Erkende instellingen voor schuldbemiddeling ondersteunen mensen met financiële problemen bij het beheer van hun budget en kunnen tussenkomen bij schuldeisers. Hoewel iedereen met schuldbemiddeling te maken kan krijgen, zijn bepaalde groepen extra kwetsbaar zoals alleenstaanden, eenoudergezinnen, huurders, laaggeschoolden en werklozen. 

Afhankelijk van de situatie kan de erkende instelling budgethulpverlening of schuldhulpverlening opstarten. Meer informatie over de verschillende soorten hulpverlening waarvoor personen bij de erkende instellingen terechtkunnen, is te vinden op eerstehulpbijschulden.be. Aanvullend kunt u ook terecht op budgetwijzer.be voor laagdrempelige informatie over budget en schulden.

Om hun erkenning te behouden dienen de instellingen jaarlijks een medewerkerslijst in bij het Departement Zorg, dat nagaat of er nog altijd aan de erkenningsvoorwaarden wordt voldaan. De erkende instellingen dienen daarnaast elk jaar een jaarverslag in. Het Steunpunt Mens en Samenleving (SAM) kijkt de jaarverslagen na, en stelt op basis van de verslagen een rapport op dat op hun website terug te vinden is. Elke 5 jaar neemt SAM vzw een uitgebreide bevraging af bij de instellingen, waarvan het verslag ook online terug te vinden is.

Het departement houdt toezicht op de inspecties van de erkende instellingen en volgt de voortgang van eventuele verbeterpunten. Daarnaast ondersteunen we de departementale klachtenbehandelaar bij tweedelijnsklachten, die ontstaan als een klacht niet kan worden opgelost tijdens het directe overleg tussen een burger en een erkende instelling voor schuldbemiddeling.

Hoewel tweedelijnsklachten tot nu toe zeldzaam zijn, vormen ze een kans om constructief te werken aan de kwaliteitsverbetering van schuldhulpverlening en schuldbemiddeling. We monitoren de voortgang van het plan van aanpak van de instellingen voor schuldbemiddeling. We gaan na of dat plan zich richt op oplossingen voor de betrokken burger en structurele maatregelen ontwikkelt om toekomstige problemen te voorkomen.

De afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg doet geen schuldhulpverlening, maar wanneer burgers hulp vragen, verwijzen we door naar de erkende instelling voor schuldbemiddeling in hun buurt, waar mensen gratis geholpen worden.

Als het nodig is, overlegt de afdeling met andere diensten, waaronder:

• FSMA (Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten): deze organisatie bevordert eerlijke en correcte behandeling van financiële consumenten en ondersteunt correcte financiële dienstverlening.
• FOD Economie: voor informatie over financiële thema’s en schuldenlast.
• FOD Justitie: voor vragen over de collectieve schuldenregeling.

Elk samenwerkingsverband schuldhulpverlening bestaat uit een netwerk van erkende instellingen voor schuldbemiddeling dat zich in het werkgebied inzet om schulden te voorkomen en te verminderen. Het samenwerkingsverband kan alleen gesubsidieerd worden als de volgende actoren er deel van uitmaken: alle OCMW’s, het erkende CAW (dat erkend is volgens het decreet over het algemeen welzijnswerk) en alle verenigingen waar armen het woord nemen.

Elk samenwerkingsverband werkt aan 2 doelstellingen:

1. preventie-initiatieven nemen en nazorg voorzien om (herval in) schuldenlast te voorkomen
2. initiatieven nemen ter ondersteuning van een toegankelijke, cliëntgerichte en integrale budget- en schuldhulpverlening, om mensen in staat te stellen om zelf verantwoordelijkheid te (leren) dragen voor hun eigen duurzame budgetmanagement.

Het Centrum Algemeen Welzijnswerk dat deel uitmaakt van het samenwerkingsverband neemt nu het budgethouderschap op. Als het CAW dat niet zou doen, dan duidt de stuurgroep van het samenwerkingsverband een andere organisatie met rechtspersoonlijkheid aan om de rol van budgethouder op te nemen.

De beslissingen worden genomen in de stuurgroep van het samenwerkingsverband, waarin alle partnerorganisaties vertegenwoordigd zijn.

De samenwerkingsverbanden schuldhulpverlening overleggen regelmatig om hun werking af te stemmen en gezamenlijke initiatieven uit te werken, zoals bijvoorbeeld in het kader van de Dag zonder Krediet. Zij noemen zichzelf vaak de BIZ-ers, BudgetInZicht. Wilt u meer weten over hun werking? Dan kunt u terecht op de website van BIZ.

De samenwerkingsverbanden werken aan de hand van een door de minister goedgekeurd beleidsplan en concretiseren hun werking in goedgekeurde jaarplannen.

De samenwerkingsverbanden vragen elk jaar opnieuw subsidies aan bij het Departement Zorg. De subsidie krijgen ze op basis van een beleidsplan (5 jaar) en een jaarplan. Elk jaar dienen de samenwerkingsverbanden een jaarplan en een jaarverslag in bij het departement.